web analytics

Ani antik kentinden Çıldır’a olan uzaklık yaklaşık 80 km. Bir buçuk saatlik otomobil yolculuğu. Şiddetli rüzgar karları savururken buzlu asfalt üzerinde ağır ağır yol alıyoruz. Yolun sağ tarafı Ermenistan. Yol üzerindeki köylerin yarısı kar altında kerpiç yapılarında sanki hiçbir yaşam belirtisi yokmuş gibi görünüyor. Dumanı tüten tek bir ev bile yok. Böylesine soğuk bir coğrafyada bacasından duman tütmeyen evleri yadırgamamak mümkün değil.

ÇILDIR GÖLÜ, ARPAÇAY ÇANAKSU KÜTÜK EV | Kültür Portalı (kulturportali.gov.tr)

Yol kenarında bir tilki görüyoruz. Bizden kaçmıyor araca paralel bir koşu izliyor. Fotoğraf olanağı ayağımıza kadar geliyor. Aracı durdurup elimizde kameralar hazır bekliyoruz. Bu bir kızıl tilki. Aracın etrafında geniş daireler çizerek koşuyor. Kaçmıyor. Ona yiyecek vermemizi istiyor. Seyahat sırasında yemek üzere mutlaka yanımda elma bulundururum. Iğdır’da aldığı elmalardan birini tilkinin bulunduğu tarafa doğru atıyorum. Belli ki yoldan geçen araçlar tilkilere yiyecek veriyorlar. Etrafımızda dönerken fotoğrafını çekiyoruz. Çok hızlı hareket ediyor. Elma karların içine düşüp kayboluyor. Tilki elmanın yerini bulup karların içine burun üstü dalıp elmayı kapıyor. Elma ağzında koşup ilerdeki kayalıklara doğru koşuyor. Belli ki orada yuvası var. Bekliyoruz. Az sonra yine koşarak geri geliyor. Elmayı yuvasına bırakmış anlaşılan. Yine etrafımızda dönmeye başlıyor. Ne yakın ne uzak belli bir mesafeyi kollayarak etrafımızda dönüp duruyor. Poz veriyor da diyebiliriz. Bir elma daha atıyoruz. Yine karlara dalıp elmayı çıkarıyor. Elma  ağzında koşarak yuvasına doğru koşuyor. Rahat rahat fotoğraf çekiyoruz. Kırmızı tilki fotoğrafı çekme olanağı tüm seyahat boyunca birkaç kez karşımıza çıkıyor ama bu kadar yakına gelen tilki hiç olmamıştı. Üçüncü elmadan sonra tilkimiz geriye gelmiyor. Anlaşılan üç elma ona yeterli geldi.

Kızıl tilki – Vikipedi (wikipedia.org)

Tilkinin Karda fok dalışıyla fare avı _ North America – Dailymotion Video

Bizim tilki kar altında fare avlayacağına asfalt yoldan geçen araşlardan haraç almayı seçmiş. Genellikle eli boş döndüğü fare avlarından sonra zeki hayvan en azından elmaya razı olmuş. Bir çok yerde gördüm insanlara yakın yaşayan yaban hayvanları zamanla evcilleşiyor. Tilkiler en çabuk adapte olanlardan. Antalya’da bir golf sahasında kediler köpekler gibi insanların elinden yiyecek alan bir tilki görmüştüm. Aslında tilkiler köpekgiller familyasından olmaları nedeniyle insanlara diğer yaban hayvanlarından daha yakın dururlar. Yol boyunca birkaç tilki daha gördük ama çok uzakta idiler. Asfalta yaklaşmaya çekiniyor gibi hızla koşup kar tepelerinin arkasına saklanıyorlardı.

Çıldır gölü uzaktan görüldü. Doğu ve batısı yüksek dağlarla çevrili 2 bin metre irtifada derin bir tatlı su gölü. Kışları tümüyle buz tutuyor. Buz kalınlığı 50 santimetre ile 100 santimetre arasında değişiyormuş. Her yıl Kars valiliği buz ölçümleri yaparak göl üzerinde aktivite yapılmasına izin veriyormuş. Bizim ziyaret ettiğimi 9 şubat buz kalınlığının en yüksek olduğu zamanlara rastlıyormuş.

Kars valiliğinin misafirhanesinde yemek yiyeceğiz. Buzlar kırılarak avlanan “sarı balık” ve “aynalı sazan” yaklaşık 10 kg ağırlığında olurmuş.

Çıldır Gölü’nün rekor balıkları / Sarı Balık ve Şafak balığı – YouTube

Ardahan Çıldır Gölü Altın At Kristal Buz Festivali 2022 – YouTube

Göl kıyısında birkaç tesis var. Valilik de yurt dışından malzeme getirterek kütüklerden bir villa inşa etmiş. Ağır misafirler için 5 odalı misafirhane ve 200 kişilik restoran. Gölün çekimlerinden önce öğle yemeğimizi yöresel çorba, “sarı balık” ile renklendiriyoruz. Yağda pişmiş beyaz etli balık oldukça lezzetli. Çaylarımızı da içtikten sonra çekim için göl üstüne çıkıyoruz. Hafta arası olmasına rağmen atlı kızaklarda uzun bir sıra var. Gölün belirli yerlerinde balık avlamak için buzda delikler açılmış. Kızakları ve buzda balık avını bir şirket yönetiyor. Sanırım ihale ile valilikten işi alıyorlar. Rekabet yok. Her restoran işletmesinin kendi ekibi var. Atlar bakımsız ve zayıf kızaklar derme çatma. Sözüm ona süslemişler. Kızakların iki yanında reklam panoları var. Çekim için üç kızak kiralıyoruz. Balık avlama deliklerinden birine doğru hareket ediyoruz. Belli ki orada hazırlık yapılmış. Her grup için aynı senaryo oynanıyor kanımca. Buzun içine sarkıtılan ağlarda balıklar var. Bu balıklar “artist” balıklar. Sudan çıkartılıp rollerini oynadıktan sonra tekrar suya geri dönüyorlar. Gerçek bir balık avı değil de temsili diyelim. Balıkların bir kısmı canlı bir kısmı ölü. Yine de fotoğraf çekenler için kurgu mükemmel. Şirket elemanları bu işi o  kadar çok tekrar etmişler ki artık profesyonel bir tiyatro oyuncusu gibi performans gösteriyorlar. Her açıdan çekim yaparak Çıldır programını da tamamlıyoruz. Kütük evde çaylarımızı içtikten sonra Kars’a otelimize dönmek üzere yola koyuluyoruz.

Gölün etrafında yapılaşma çoğalıyormuş. Özellikle de turistik tesisler mantar gibi çoğalıyormuş. Rehberimizin söylediğine göre yetkililer kaçak yapılaşmaya göz yumuyorlarmış. Kaçak yapılaşma göl için bir tehdit oluşturuyor. Çoğalan tesislerin ve tarım arazilerinin atıkları gölde ciddi tahribat oluşturuyor. Anadolu’da her yerde gördüğümüz doğa tahribatı burada da kendini gösteriyor. Her yerin karlarla örtülü olmasına karşın çevre kirliliği gözle görülüyor.

 Çıldır Gölü alarm veriyor – YouTube

DOGUANADOLU_yeni (obanettr.org)

Belgü » Makale » ÇILDIR ve AKTAŞ GÖLLERİ HAVZASINDA BAZI COĞRAFİ GÖZLEMLER (dergipark.org.tr)

4. ÇILDIR BARAJI ve HES TESİSİ.pdf (zorluenerji.com.tr)

.    

Çıldır Gölü

Post navigation